اگر گیجگاه کسی درد بگیرد یا حالت فشردگی پیدا کند، پشت سر او حرف می زنند (غیبت می کنند) که اگر این حالت در سمت چپ گیجگاه باشد بد او را می گویند و اگر در سمت راست باشد در مورد خوبی های او حرف می زنند و در این حالت آن فرد اسامی آشنایان را یک به یک گفته، هرگاه درد کم شد مشخص می شود چه کسی پشت سر او غیبت می کرده.

اگر بینیِ کسی بخارد پشت سر او حرف می زنند.

اگر سگ در حیاط خانه به صاحبش پشت کند پشت سر صاحبِ خانه غیبت می کنند.

اگر پشت سر آدمِ بد، حرف زدی و آن آدم همان لحظه پیدا شد می گویند :چو نامِ سگ بری چوبی به دست گیر

اگر کسی در آستان در خانه بنشیند و به یک طرفِ چارچوب تکیه کند باید تف گونه ای به پشت سر و جلو بیندازد وگرنه به او تهمت میزنند.

اگر کسی هنگام جارو کردن جارو را به پای کسی بزند باید تف گونه ای به جارو بیندازد وگرنه به او تهمت می زنند.

اگر نان را با چاقو یا قیچی ببرنند بد است

اگر در کفش مهمان فلفل بریزند بزودی از آن خانه میرود

اگر کسی شب با جوراب بخوابد شیطان او را می دزدد

اگر شب اطاق را جارو کنند فقر می آورد

اگر با کف دست روی لیوان بکوبند دعوا می شود

اگر کسی پلو را از دیگ در بشقاب بریزد باران می اید

اگر گوش راست کسی بخارد هوا افتابی میشود

اگر لب و لوچۀ بچۀ کوچک را ببوسند بچه لکنت زبان می گیرد

اگر در شبِ بارانی شغال زوزه بکشد و سگ جواب دهد فردا هوا آفتابی می شود.
---------------------
ذکر این نکته ضروری است که این باورداشتها مربوط به سالیان پیش بوده و آنها بر حسب اتفاقاتی که برای افراد پیش می آمده تبدیل به یک باور شده اند که اکثریت انها هیچ توجیه علمی ندارند و من اینجا تنها برای یادآوری و آشنایی شما دوستان با باورهای قدیمی، آنها را ذکر می کنم نه اینکه خود آنها را باور داشته باشم یا بخواهم به کسی تحمیل کنم.
سماموس خدای آشامیدنیها،

 

موضوعات: گیلون فرهنگ , ,

 

برخی ازلغات گیلکی با برگردان فارسی

اَبچین         پلاستیک

اَتَر           طنابی که برای خشک کردن لباس می زنند

اَجون         پدر بزرگ پدری

اَدَش          برادر بزرگ

اَربکَ        یک نوع گلابی کوچک مخصوص گیلان

اَربه        یک نوع میوه ریزجنگلی که با آن شیره درست می کنند(خرمالوی جنگلی)

اَربه دوُشُو     شیره ای که با اربه درست می کنند

اَستُن         کفگیر

اَشپُول       خاویار-تخم ماهی-به ماهیچه دست و پا هم می گویند

اَغوجون      بابا

اَغوز            گردو

اَنبَس           پرپشت-جفت جفت

اُوسی           هَوُ-همسر شوهر

اَواجی         خواهر بزرگ

اُوخوری        لیوان

اُورا             آنجا

اُوکَت    ....................

اُولاکو          لاک پشت

ایرا             اینجا

ایوَ ته         این ورتر

ایستکون       استکان

آلوخ           نام پرنده ای

بال           دست

بَ به          پدربزرگ مادری

بَنَش           بشین

بَبیشته         سرخ شد

بَپوته           پخت

بَپیسه         پوسیده شده

بتَرکسه       ترک برداشتن

برَ             برادر

بَرَم دار       درختی کوچک که عروس گیلانی هنگام رفتن به

خانه شوهر با جهیزیه خود با خود می برد.

بوُماسه       ورم کرد

بمُرده         مُرد

پَچ            آدم قد کوتاه- پارچ

پَرکنه         می لرزه

پسَ بوما      برگشت

پَلا بونه        ته دیگ

پلُوته          بزرگ

پَلَپوچ         کسی که می توانند پلو بپزد

پی تار         مورچه

پیچه           گربه

پیچِه شال      گربه وحشی

پیچهَ کوته     بچه گربه

پیلَ غَ         پدربزرگ پدری

پیل مَر        مادربزرگ پدری

 پیلام          گیاهی خودروکه در اکثر مناطق گیلان می روید و بوی

خیلی تندی دارد

تَت            به آدم ساده می گویند. تَت موندَنه  یعنی ساده است چیزی سرش نمی شه

تَرسنه         می ترسه

تَلار             ایوان خانه

تَلار پَله        راه پله چوبی که برای رفتن به طبقه دوم خانه به

کار برده می شد

تَل                تلخ

تَله            خروس

تُورش اَنار     نوعی انار ترش جنگلی که در گیلان می روید و

 از آن رب انار درست می کنند

تُورف                ترب

تُوکاله                  نوک هرچیز

تی تی                  شکوفه

تی رینگ زبونِی       یک نوع سبزی خودرو است برگش شبیه

 اسفناج اما کوچکتر

جَلف                   عمیق

جُر                  بالا

جول                  گونه

جیر                  پایین

چاشوُ                   چادرشب

چَپَر                   دیواری که با چوب دور باغ را محصور میکنند

چَشپَره                دورادور سایبان خانه را می گویند

چَل ایسه               زمین گِلی هست

چوچار                  مارمولک

چوچای                 پستان

چوچاکی                پستانک

چوچاق                 یک نوع سبزی معطر که در شمال می روید

خاکشون              چوبی هایی محکمی که برای تلمبار استفاده می کنند

خاطر خواه            خواستن- معشوقه

خُج                      نوعی گلابی که در گیلان می روید

خَخُ                     خواهر

خَلجون                 خاله (خاله جون)

خَلجین پسَر           پسر خاله

خَلجین تَر              دختر خاله

خُلی                    آلوچه

خُودَره                  خوابش می یاد

خُوسن                  سُرفه

خُوندَش               پژواک

 دار                     درخت    

دای پسَر               پسردایی

دای دتَر             دختردایی

دَچکسه                 گیرکرده

دَخسه                 خیس خورده

دُخوس بازی            قائم موشک بازی

دَره                       یک نوع داس کوچک که برای بریدن

 برنج از آن استفاده می کنند

دَلار                 نمک سبز-با سبزی های معطر و نمک درست میکنند با سالاد و خیار و یا با پرتغال ترش خورده می شود.

دَموُرده                غرق شد

دَمَرده                  یک وسیله چوبی بزرگ به شکل T که برای

مسطح کردن زمین شالیزار هنگام نشاء از آن استفاده می کنند

دوخالَنگ             چوب بلندی که ابتدای آن هفتی شکل است

 برای آب برداشتن از چاه یا چیدن میوه از روی درخت استفاده می شود.

دوخُنسه               صداکرد

دوُماسه                گیرکرد-دیرکرد

دیم                   صورت

دیل دَبوسته       عاشق شده

راب              حلزون

رَابشکن            یک نوع پرنده

رَخشهِ ای             جاده

ری کَ                  پسر

ریگ                 ماسه بادی-شن ساحل

 زَربانوکَی       .........................

زَلیک            به چیز ریز و غیر قابل استفاده می گویند مثلا تَهِ خیار یا

وقتی گوجه سبز ریز است می گویند زَلیکَه

زَک                  بچه

زیفلام                   بادکنک

ژَگلَه-ژیویر                فریاد 

سُرخ جول             لپ گلی  (کسی که دارای لپهای قرمز است)  

سَل                    مرداب

سَل تی تی          نیلوفر مرداب

سوبول                  شپش

سُوکُنه                 روشن است

سونجاق               سنجاق

سَرمو                   مو-موی سر

سوپایه                    سه پایه

سولاخه                   سوراخ

سیفتال               زنبور

سیفید                 سفید

شُوب رار           برادرشوهر

شُوبرار زَن          زن برادر شوهر- جاری

شُوپِر               پدرشوهر

شُوخَخُو            خواهر شوهر

شوکُور              نیم دانه برنج

شُوکُم پیس        شکمو-کسی که هر چه میبیند می خواهد

شُوکول               سنجاب

شُوکُمِیته            حامله شده

شُومَر                 مادرشوهر

عَم پسر              پسرعمو

عَم خَنم            عمه(عمه خانم)

عَم دتَر               دخترعمو

عَمِه پسَر           پسرعمه

عَمِه تَر              دخترعمه

فتَرکسه            حمله ور شدن

فَک                 لانه

قَبدون             پارچ مسی که در قدیم در گیلان استفاده می شد

کاس(کَ س)    سبز یا آبی کاس چوم یعنی چشم آبی    

کَتره               کفگیر

کَتَک               مرغ جوان

کَتَل                چارپایه

کَتیر                چانه-فک

کَتیر بُودَه         بغض کرده

کَرک               مرغ

کَرک پَیین         پهن مرغ

کَرک لونه          لانه مرغ

کَل                 کچل – نر

 کُل                 موج 

کلَج                 کلاغ

کَله                  اجاق قدیمی را می گفتند

کَله بَنی           یعنی غذا را روی اجاق بگذار

کَلِه خاک         خاکستر چوبی که در اجاق بر جای می ماند(در قدیم از خاکستر برای تمیز کردن

 ظروف و شستن لباس استفاده می کردنند)

کُلو                 گوساله

کُلوشکُون           مرغ مادر

کُوروم               نوعی مار

کُوشتای             کوچک

کُولکافیس         پرنده چرخ ریسک

کُول                 شانه- سواری- کند –بلندی تپه مانند

(این لغت چند معنی دارد باید به موضوع جمله نگاه شود)مثال:

بیا بشیم کول سَر     بیا برویم بر روی بلندی

کارد کوله           کارد کُند است

بیا ت َ کُولِ گیرم     بیا تو را بر پشت خود سوار کنم کولی بدم

کومار             از خانواده زالزالکها است یک نوع میوه جنگلی کوچک به اندازه نخود سیاه رنگ

کُونوُس             ازگیل

کین سوکونِی     کرم شب تاب

گالَش              نام قومی در گیلان

گالَش             یک نوع کفش لاستیکی

گالیجار             محل روئیدن گالی(یک نوع گیاه با برگهای علفی بلند که در زمینهای مردابی

میروید برای بافتن حصیر استفاده می شود.)

گَرزنه              گزنه

گلَف            کم پشت-بافاصله

گُو               گاو

گُول کُنه            جوشیدن-جوش کنه

گیجیک         ریش ریش(ریشه فرش ریشه روسری)

لابدوم           تارعنکبوت

لاپوشان         پنهان کردن - استتار

لاسو             خمیر

لافَند             طناب

لاکو              دختر

لالابو           ساکت باش-لال شو

لَگ               پا

لَلیگ دار        نام درخت اقاقیای جنگلی که تیغهای فراوانی دارد 

لیلَنگوله           آفتابه

مَر                  مادر

مَرغونه           تخم مرغ

مَلجه             گنجشک

مُو               من

می جیک         مژه

میلوُم            مار

نَ نه             مادربزرگ مادر

نوغون            کرم ابریشم

نُوم فَکت        یک نوع فحش یعنی از نام و اعتبارت بیفتی

واجور دَنه     بس است خیر و برکت دارد

واشَک          نام پرنده ای

وَخسه            نم گرفته

وَخوب           آگاه

وَدیه              وادی- مزار

وَر                 گیج

وَرزه              گاو نر

وُشُوم            نام پرنده ای

وَروَره            گشاد

وَگَرسه           برگشت

وَلگ            برگ

وَلیشته           لیس زد

وَمُوج             بگرد

ووُردو            گرز-قوی آتش زنه(یکی از گیاهان مرداب)

وی ریس          برخیز

ویریس          طنابی که کشاورزان با کاه درست می کنند.

ویلیسکین       نیشکون

وییای            حشرات ریزی که تابستان دور چراغ می گردند

هَچی           الکی

هَلُوچین        تاب

هَلی               آلوچه

هَندِه                بازم- دوباره

هیسکالِی          یه زره

هیشتَک        نام حشره ای-کنه

هیمه              هیزم

هیندونه            هندوانه

هیواردِه           اُ- الان دیگه

یسکالیه      یه زره

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

 

باز به خانه مان برگرديم ،خانه ديروز وامروز و فرداي من

 

ام خونه ، ام خونه ، ايسه كنار روخونه

خانه من كنار رودخانه است .

هر وقت او زيادي هنه ديكنه ام ايونه

هر وقت سيل مي آيد آب وارد خانه ام مي شود

ام خونه ، ام خونه ، ايسه گالپوشي خونه

خانه ام با علف هاي مردابي پوشيده شده است.

ام خونه ، ام خونه ، دور تا دور ايوونه

دورتا دور خانه ام ايوان است .

اون پشت پلي فاكونه   كلاج و كشكرك دانه او نه سر لونه

پشت خانه ام فضاي خالي دارد ، كلاغ و زاغ بر بالاي آن لانه دارند .

ام خونه ، ام خونه ، حاجا جي جير دانه لونه چوشنك جو سر دانه خونه

در خانه ام پرستو ها و گنجشك ها لانه دارند

ام خونه ، ام خونه ، جير دانه   دود خونه ، جور تلار دور ينه

خانه ام داراي اتاقي است كه در آن آتش روشن مي كنم و يك اتاق هم در طبقه بالا دارد

ام خونه ، ام خونه ، سرجور خارك بزايم برنجه ، جير بنايم دوجه برنجه

در خانه من در حالي كه برنج ها را براي خشك شدن و دودي شدن از سقف آويزان كردم برنج را براي پختن خيس كردم

ام خونه ، ام خونه ، پيچه نيشته كناره ، كلو كونه ناره ، زاك دره گاره  همه  شير وانه

در خانه من گربه گوشه اي نشسته ، گوساله گوشه اي ديگر و بچه هم در گهواره ، همه شير مي خواهند

ام خونه ، ام خونه ، حياط دله كندوجه ، پشت پلي گو گاچه

در حياط خانه من انبار برنج است و پشت خانه من طويله گاوها

ام خونه ام خونه يطرف تورف دره سبزي باغه  يطرف توت رچه ميون تيلماره

در يك طرف خانه من باغ سبزي است در طرف ديگر جايي براي پرورش ابريشم

ام خونه ، ام خونه ، دانه يته كرك لونه ، خروس اون ميون جميته خو كر كونه

در خانه من لانه مرغي است كه خروس در آن مرغ ها را دور هم جمع كرده است

ام خونه ، ام خونه ، حياط دله چاي باغه ، پشت و پلي بيجارگه

در حياط خانه من باغ چاي و پشت آن مزرعه برنج است

ام خونه ام خونه  حيط  هلي داره روخو لب لليك داره

در حياط خانه ام درختان گوجه سبز و كنار رودخانه درختان جنگلي است

ام خونه ، ام خونه ، همه خروس اويي ام ورسنن ، شال اويي ام خوسنن

در خانه ام همه با صداي خروس بيدار مي شوند و با صداي شغال مي خوابند

ام خونه ، ام خونه  ، دار دره سر بسر هندونه ناي دو چو سر

خانه ما پر از درخت است و هندوانه بر بالاي ستون رديف چيده شده است .

ام خونه ، ام خونه ، يا طله اويي كونه يا   زاك ونگ زئنه يا گو ناره كونه

در خانه ام يا خروس مي خواند يا بچه گريه مي كند يا كه صداي گاو مي آيد

ام خونه ، ام خونه ،  تلارسر بنشتي ، باد اوا دئنه تي كشتي

در خانه من وقتي روي ايوان مي نشيني باد خوبي مي آيد .

ام خونه ، ام خونه ، نه غمي بو ، نه غصه ، نه قحطي بو ، نه سختي

در خانه من نه غمي بود ، نه غصه اي بود ، نه كم و كسري بود ، نه سختي آنچناني

ام خونه ام خونه همته روز كار نا بو بازار شون بار نا بو

خانه ما همه روز كار بود و هميشه محصولي براي بردن به بازار بود .

                                  امـروز

ام خونه ، ام خونه ، گالين بنان بپيسن ، سرچون بنان بشكسن فا كون بنا فوسسه

سر پوش خانه ما پوسيده ، چوب هاي روي آن شكسته ، پشتش ريخته .

ام خونه ، ام خونه ، ببو ميلوم لونه

خانه ما شد خانه مارها

ام خونه ، ام خونه ، حاجاجي بشو شومار خونه ، چوشنك زاكون ببون ميلوم به دونه

پرستوها از خانه ما رفتند ، بچه گنجشك ها را مار خورد .

ام خونه ، ام خونه ، ننه صندوق دوز ببرده ، اون كركون شال بخورده

صندوق مادر بزرگ را دزد برد ،مرغ هايش را شغال خورد .

ام خونه ، ام خونه ، چايي باغ تيف بزا ، توت ولگ  بيد بزا

باغ چايي ام پر از علف هاي هرز شد، برگ هاي ده ، گو با طويله بفورتهرخت توت از بين رفتند .

ام خونه ، ام خونه ، آغجون حسني تست زانه بدر خانه من پدرم براي رفتن به كلاس تست كنكور حسني گاو هايمان را با طويله فروخت .

ام خونه ، ام خونه ، حسني عالم ببو ، آدم نبو

حسني با سواد شد ولي آدم نشد .

ام خونه ، ام خونه ، حسني پژو هيتنبه  بيجار كله بفروته ، دق بدا خو پير بكوشته

در خانه ما حسني براي خريدن ماشين پ‍ژو مزرعه پدر را فروخت و او را دق مرگ کرد                       فردا

بيه دست به دست هم بديم

بيا دست به دست هم دهيم

 ام خونه ، دوباره سر بكونيم

دوباره خانه مان را بسازيم . 

كله آتش بكونيم  قابدون اودكونيم  چاي دم بكونيم 

آتش روشن كنيم كتري را آب كنيم چايي دم كنيم .

 همه دخون بزنيم يك كمي همديگر امرا گب بزنيم

همه را صدا كنيم ، دور هم جمع شويم ، كمي درد دل كنيم .

 ام گرك و دوچو سر هندونه خربزه دچينيم

دوباره خربزه و هندوانه را بالاي ستون هاي خانه مان بچينيم .

حاجي جيكه  ايونسر لونه  چا كونيم

براي پرستو ها لانه درست كنيم

چوشنك دونه فكونيم

براي گنجشك ها دانه بريزيم .

شال تله دوزنيم  ،گبر با تير نزنيم

تله شغال را جمع كنيم ، پرنده ها را با تير نزنيم .  

 تفنگ بشكنيم ،دوم فيچينيم

تفنگ ها را بشكنيم ، دام ها را جمع كنيم .

بس واچينيم آشغال روخونه دنكونيم

سد هاي داخل رودخانه را جمع كنيم ، آشغال را را در رودخانه نريزيم .

اشبول بوده ماهي نگيريم

ماهي كه مي خواهد تخم ريزي كند را صيد نكنيم .

كرك لونه برا بگيريم

براي مرغ ها لانه درست كنيم .

ام گوون گاچه چاكونيم

براي گاو هايمان طويله درست كنيم .

برنج هنده كندوج دكونيم

برنج ها را با ساقه انبار كنيم .

بيم يكديگر بال بگيريم    

بيايم دست يكديگر را بگيريم

 دخون واخون بكونيم          

يكديگر را صدا كنيم .

 همه گرداگيريم تشت سر بزنيم           

همه را دور هم جمع كنيم و روي تشت بزنيم .

بخونيم شادي بكونيم  

بخوانيم و شادي كنيم

 موجوما  نون خولفه آغوز دچينيم

در ميان سيني نان محلي و گردو بچينيم .          

همه دخون بزنيم تارف بكونيم   

همه را صدا كنيم و به همه تعارف كنيم .

زاكون جيب نخود دكونيم اوشونه سر گول نزنيم اوشون پا بون گول فوكونيم

در جيب بچه ها نخود و كشمش بريزيم ، آنان را گول نزنيم بلكه زير پايشان گل بريزيم .

غم و غصه  پهلوونون مسون ويجه گيريم گل بزنيم 

غم و غصه را مثل پهلوان ها بلند كنيم و به زمين بزنيم .

 نامهربوني واش موسون بكنيم كول بزنيم

نامهرباني را مثل علف هرز بكنيم و يك طرف بيندازيم .

برم شادي دو دستي ببوريم بكته آدمون كش دكونيم   

جايزه را به بازنده ها بدهيم

ام خونه دور ديما  خوب بگيريم  اون ديوار پيپ بزنيم   

دور و بر خانه مان را خوب بگيريم و آن را تميز نگه داريم .

 يكديگر چوشم آرسو پكا كونيم همديگر ديم اوبزنيم

اشك هاي يكديگر را پاك كنيم و با آب صورت يكديگر را بشوييم .

(( هنده وگرديم به ام خونه ، ام خونه ))

(( بازم برگرديم به خانه خودمان ))

 نگيرم يكديگر اندي بهونه

براي يكديگر بهانه نگيريم .

معلوم نيه امروز فرده بمونه

معلوم نيست امروز براي فردا باشد .

 

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

تی نازه قوربُن ( قربون ِ اون نازت بروم )

لاکو جُن- تی- دَهَنه بازه قوربُن
چقد ناز دئنی تو تی نازه قوربُن

تی ماره پوشت ایسای مِه خنده کُنی
شئالئی تَه نوخوره تی گازه قوربُن

برگردان پارسی

دختر جان من قربون آن دهن باز تو بروم
تو چقدر ناز داری الهی قربون آن نازت بروم

پُشت مادر پناه گرفتی و برایم خنده می کنی
شغالک تو را نخورد من قربون آن دندانها هایت بروم
===================

 

گیله لاکو ( دختر گیل یا گیلک )

گیلم مو، گیله مَردم، گیله لاکو
یه سینه درد ِ دردم گیله لاکو

زومُنه مَه دورُده از تو لاکو
خودت دُنی تی مَردم گیله لاکو

ترجمه ی پارسی

من گیلانی هستم، گیله مرد، دختر گیلانی
و سینه ام از دوریت پر از درد ِ درد است دختر گیلانی

زمانه هرچند مرا از دور کرده است، دختر جان
خودت می دانی که من همسر جاودانی تو هستم دختر گیلانی

 

 

===================
می دیل زِهنه پر ( دلم پرپر می زند )

هیتو جمعه هنه می دیل زِهنه پر
به هر کوی وُ به هر سویی زِهنه سر
خدایا کی بونه می پر بیئی در
پره گیرم بَشوم می دلبره ور

ترجمه ی پارسی

همینکه روز جمعه می آید، دل من پرپر می زند
و در این پرپر زدن، به هر کوی وُ هر سویی سر می زند

و ملتمسانه در این غربت فریاد می زند که خدایا که می شود، پر ِ پروازم در بیاید
و بتوانم پرواز کنم و بروم پیش دلبرم که مرا سالها منتظر است

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: شعر گیلکی ,

مرغ، اردک، مرغابی و ماهی شکم پر از غذاهای مرسوم و مورد علاقه شمالی ها است که در مراسم و میهمانی های شمال زیاد دیده می شود. سبزی های محلی که در این غذا استفاده می شود، در استان های مختلف شمالی متفاوت بوده و گاهی یک سبزی در هر استان به یک نام خوانده می شود. سبزی محلی و معطری که در استان گیلان به بسیاری از غذا ها و چاشنی ها اضافه می شود، چوچاق است که در مرغ و ماهی شکم پر هم استفاده می شود. در مرغ و ماهی شکم پر معمولا از ترکیبی از طعم های ترش و شیرین استفاده می شود. برای طعم ترشی از رب انار یا آلوچه، زرشک و آب انار و برای طعم شیرینی از کشمش یا رب انار یا آلوچه شیرین استفاده می شود. این غذا بسته به ذائقه افراد می تواند ترش، شیرین یا ملس باشد.

مواد لازم برای 6 نفر
اردک متوسط ....................................................... 1 عدد

سیر ................................................................. 6 حبه

سبزی معطر (چوچاق)، گشنیز و جعفری ..................... 250 گرم

گردوی سابیده ..................................................... 300 گرم

رب انار .............................................................. 2 قاشق غذاخوری

آلوی بخارا .......................................................... 100 گرم

زرشک ............................................................... 100 گرم

کشمش ............................................................ 100 گرم

ادویه (نمک، فلفل، زردچوبه و گلپر) ............................ به میزان لازم

زعفران ............................................................. به میزان لازم

کره یا روغن ........................................................ به میزان لازم

طرز تهیه

ابتدا داخل شکم اردک را تمیز کرده و شسته و آن را کنار می گذاریم. سیر رنده شده، گردوی سابیده، سبزی خرد شده و سایر مواد را مخلوط کرده و داخل شکم اردک را با آن پر می کنیم و شکم اردک را می دوزیم. سپس سطح خارجی اردک را زعفران دم کرده مالیده و اردک را در کره یا روغن کمی سرخ کرده و با یک لیوان آب و زعفران به مدت حداقل یک ساعت و نیم در قابلمه یا فر می پزیم. برای امتحان
اینکه اردک پخته است یا نه می توانیم یک چنگال را در ران اردک که دیرتر می پزد
فرو کنیم و نرم بودن آن را امتحان نماییم. این غذا را می توان با برنج یا نان سرو کرد...

 

موضوعات: گیلون خوراکوˇن , خورشت , ,

کچلک در فرهنگ مردم گیلان ، قهرمان مردمی است. گاه زرنگ و کاری و گاه تنبل و بی کاره ، اما پیوسته در پس نمود ظاهری خود ، شخصیتی انتقام جو دارد و از هوش ذاتی خود برای ستاندن حق خود و دیگران لحظه ای درنگ نمیکند و در بسیاری اوقات سودرسانی به دیگران باعث زیان او میبشود ، اما او برای کمک به مردم حتا از سود به خویش نیز میگذرد. داستان های کچلک هنوز هم در روستاهای دوردست ورد زبان کودکان و نوجوانان است، اما به سرعت رو به فراموشی نهاده و بدون تعارف مغلوب کارتن هایی شده استکه از افسانه های دیگر ملل فراهم آمده اند و برای کودکان و نوجوان ما در سطح ویسعی پخش میشوند. امروزه کودکان سرزمین ما ، پینوکیو ، باگزوبانی ، میکی موس، پلنگ صورتی و ... بسیاری دیگر از فهرمانان کارتنی دنیا را بهتر از قهرمانان افسانه ای و داستانی سرزمین خود می شناسند و هنوز بعد از بیش از نیم قرن تلاش تلویزیون ، هنرمندان ما نتوانسته اند به درستی کارتن های جالب و زیبا و هنرمندانه و دل نشینی از افسانه های بومی نقاط مختلف کشور ما بسازند و برای کودکان و نوجوانان ما به تکرار پخش کنند تا قهرمانان این داستان های فرهنگی ما نیز ملکه ی ذهن کودکان و نوجوان ما شوند.

   از سوی دیگر ، دیگر سازمان ها و ادارات مسئول گردآوری فرهنگ عامه ی سرزمین ما نیز ، تصمیم جدی و همه جانبه برای گردآوری فرهنگ مردم ایران نگرفته اند تا تمامی این افسانه های شیرین گردآوری شود و از فراموشی رهایی یابد و همان مقداری را هم که افراد علاقه مند به خون جگر فراهم کرده اند به درستی به چاپ نرسیده و در این راه کمک موثری به گردآورندگان  این گونه آثار نمی شود تا نتیجه ی تحقیقات سالیان دراز خود را چاپ و منتشر کنند، اما این بودجه هست که با هزینه های کلان ، کارتن های خارجی را خریده و با صرف وقت و پول فراوان متن اش را ترجمه و دوبله می کنند و به خورد کودکان غافل از فرهنگ سرزمین ما می دهند، انگاه در سخن گفتن برای فرهنگ ما دل می سوزانند.

- ره آورد گیل، ماهنامه ی پژوهشی-علوم انسانی، شماره 9، دی ماه 91

از این رو نیز ما متن بازنویسی شده ی کچلک و شیطان در قالب شعر نو و به همت محمد بشرا ، را که در ماهنامه ی فوق چاپ گردید را برای شما در پست های پیشین ارائه کردیم.

یکی از داستان های کچلک و شیطان

دیگر فاسانه های بومی گیلان میتوان به :

- کل کچلی

- کل ماغوتی

- سیا گالش

و...

نام برد.

موضوعات: گیلون فرهنگ , ,

برچسب ها: کچلک ,

(قسمت سوُیُم)

 

بیشتاویم جه او طرف –

 از شیطان!

دانیدی شیطان کیه ؟

اونی کی خابه میان

شومه را ، گول زنه کی ،

دیمیزید!!

آدمه علما بره

دینه ایمانا اگر قایم نبه-

فاگیره.

کچلکا بیده او وارشی روز،

جه سره تان ، تا پا چونگول-

خوشکه پیشک.

تورا بو –

قاقا زه.

خو دوشاب خوری انگوشتا-

گازا گیفت!

عجبا ،

من شیطان رجیم،

می همه فنده و فوصول امرا،

اسبه شور بارانه جیر-

چورندا بوم.

ا کله پاشینه بخاب،

چوتویی هیسته نی چیشت؟

وارشه جا –

ساق جیویشت؟

شومه ره گفتنه ره،

خو دیلا پیلا کوده،

کچلکا پیشاشو!

آ کچل ؛ سلام علیک!

تی دوماغ چاق برار؟

چی کونی ، چی کار دری؟

کچله کی شیطان ، خانه یه –

پاستان دوبو،

دپرک بوخورد:

السلام

آ شیطان!

مردومه گوم را بوکون،

خلق چوشما خاک دوکون،

چیسه ا اول صوب،

سبزه بوستی می جولوب؟

- والله راستشا بگم،

دینی من ،

شرشره وارشه جیر –

چورندا بوم.

تو چره نم نیده یی؟

دِ شتگِم نه دار داره-

نه سر پنا!

کچله –

ئیپچه خو صافه سرا خارش بدا،

لبه جیر خنده بوکود.

زیمینا فیلی فوکود!

- زرنگی ؟!

به به استانی خوایی-

می لما یاد بیگیری؟

بوشو ول ماطلی!

زاکان جان ،

شومه گوش کی به منه؟!

شیطانه بیجه بلا .

زرنگ و سر به هوا.

 جه ا گب

ئی بالا بجسته ، شله مرده رند.

- یعنی ا فندا مرا یاد دانه ره ،

ئیچی خوایی از می جا؟!

آ کچل –

خورم پسر.

کاری و پیله جیگر

شیطانه کوچی برار

بوگفته  خنده مرا:

تو ، تی لم و کلکا –

یاد بدن همه مرا:

چوتی ، مردوما بیچارا کونی؟

سرانا کولا نیهی؟

چومانا خاک دوکونی؟

زنˇ مردا تاوه دی کس کسه جان

مار و زاک میان –

واکاری؟

جنگا شواله دیهی-

ساقه سالم دواری؟

شیطانم چاره نیده.

لحابا سوبوله ره ،

قیصریا ، دسهدسماله واسی

آتشا زه.

خو همه فنده و فوصولا یاد بدا –

کچلکا.

کچلم ، نه بنا نه اوساده.

 درازه دانˇ مرا،

خو لیباس خوشکی لما،

باموخته شیطانکا.

یعنی کی ،

ینی کی پیله شیطانه سرا –

کولا بنا.

هسا همتان بیگیم

سنگه سوفال اوشانه سر

خاکه کربلا-

امه سر .

اوشان بوخورید سنگه سوفال

امه بوخوریم –

نقله نبات.

(تومنه بو : پایان)

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: منظومه ی کچلک و شیطان , داستان های محلی و کهن گیلان , قصه های بومب گیلان , منظومه های گیلکی ,

کچلک و شیطان-محمد بشرا

(قسمت دویم)

ئی روزا ،

کچله پیره مار.

بوگفته : جان زای !

تی گوذر اگر دکفته بازار سر

ئیتا دو مرغی گمج –

می ره فاگیر!

اخر میهمان داریمی!

خایم فردا ناهاره ،

سیره قلیه چاکونم-

گمج نارم.

کچله دس بنا خو چوشم سر:

ای به چشم.

وازاکود صارا میان.

مرغانه دانه فوکود.

شلختانا ، بلته جا بیرونا کود.

ورزا کولا آب بدا.

سیبیلانا تاب بدا.

تازه نیم تنه یو شلوار وازِه.

خو قرا قاشق بزِه.

خو کمر شال دوست

چوموش پاتاوه بوکود

پاشینا جورا کشه-

علی مدد.

خانه جا به راه دکفت.

*

بهر بو ، صافه هوا

حاج حجینه سر صدا.

بولبول چاب چاب زنی –

جه هر طرف.

دارانا گول وا جبو

جاده یا افتاو دوبو

کچله –

خو سرا-

دساسِه-

اگر تنگر بواره ؟!

ترسه امرا واگردست.

تالشی کولا بنا-

خو دیلا قرار بدا.

تی سرا در ناورم جانه زای.

کچله گمج بازار بیهه.

شیب زئنا واگردست.

هتو کی فارسه دشتگی یا بی درخت ، سایبان

تی چومان

بده روزا نی دینه

ئی دفا باد بزه –

ابر باورد.

گورخانه وارش بوگود.

کله سر –

خارش بوکود.

بیده الان عینه آب دکفته موش-

چورندا بِه.

چی بوکود ؟

خو لیباسانا بکند،

همه یا گمج دنا

گمجا فوگوردانه

اونه سر بوچوک بینیشت

وختی ابران دوراست

آسمان خو اخمه توشکه یا واکود-

کچله دوارده خو رختانه وازه

چوموشه بندا دوست

رو به خانه ، واگردست.

****

(برخ دویم تومنا بو؛ پایان قسمت دوم)

هله ایدامه دنه ، امه امره بیسین......

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: منظومه ی کچلک و شیطان , داستان های محلی و کهن گیلان , قصه های بومب گیلان , منظومه های گیلکی ,

منظومه ی کچلک و شیطان

بازنویسی داستان محلی در اوزان نیمایی- محمد بشرا
زبان : گیلکی - گویش : بیه پس

(قسمت اول)

جه قدیم گفتیدی کی

کچلان زرنگیدی

شانس داریدی

شیطان سرم کولا نان-

تانیدی

نقلی بو-

نقلی نوبو

من کی گم تو- ده نوگو

تا مرا به یا ایه

نانم کو شهر دورون

سر ، هچین خاشه کویی-

جه بی مویی.

خودشام جه ویشتای –

ناشتی هرگز سرایی.

کچلک کی دانی کیه؟

هونی کی : سر انی شین

وختی کی وارش کونه؛ خارش کونه!

آفتاب کونه ؛ تاب تاب کونه!

اخر او وختانه ره

پور زمات دنˇواره.

امه دوره مانستان،

ننا بو تمیزگی.

کچلی ناخوشی شیلان کشه یی.

سرانا زوفته مرا-

تا گوشه کون ،

طاسا کودی-

خاشه کویی چاگودی!!

هنه واستی همه جا ،

چی فراوان بو کچل.

از خجالت همه تان –

کولا به سر.

بله ، امه کچله ،

کوچیکی ، بی کاره بار،

کوچانه سر رادواره

اَ چوچه سرا سوار

هین کودی ، غمچین زه یی-

اما انه پیره مار،

خسته از خو روزگار.

کار گودی می در تی در

کی نبه مردومه ور

سر بی جیر

و- اتویی کچلکه شکما-

سرا کودی.

بله ، تی گفتنه ره

روز بوشو ، شب بامو

هفته هفته

ما بامو

ما ، بوشو سالانه پس.

اَ- سال ، او سالانه بوخورده کس به کس

کچله پیلا بوبو

ئیدانه جوان بوبو

پالوان-

کوشتی کون!

اگر درس نخانده بو ،

مولا خانه نوشوبو،

اما خیلی بو زرنگ

چی بگم ؛ آتشه ور

شوره چوشمان همه کور

پیره مارا بینشانه به خانه

خودشم،

ئیتا دس شیر و

ئیتا دس شمشیر

بوشو کاره بارا پس.

صوبه زود.

اسینا جورا کش،

جه خو ئی چشمه اوتاق،

وازاکود ، صارایی تان.

داز ، اَ دس-

گرواز او دس

بزه جه خانه به در

بوشو خو کارانه پس.

مردومه باغ و بیجار و خانه ور.

توˇر بزه –

داره بزه.

باغانه گرواز بزه.

هتو جان کنش بوکود

ای طرف پرچین بزه

اوی طرف رمش چاکود.

چه دانم،

هر تا کار کی داشتیدی،

انه اونه ره واکود.

شب باورده ، خسته جان ،

پیره مار واستی ، نان ...

****

 

(پایان قسمت اول)

 

ایدامه دنه ، ایدامه ی داستان امرم بیسن...(به زودی )

 

 

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: منظومه ی کچلک و شیطان , داستان های محلی و کهن گیلان , قصه های بومب گیلان , منظومه های گیلکی ,

رو به طیران کی خوسم گیلانِ خواباَ دینمه
فوچینم می چوما او کوگا عذاباَ دینمه
می زنای بخواب اَیه مراگه اَ غریبه جا
کله پیش آخرئی روز تی مرگه خواباَ دینمه
اَمی همساده چاکود عمارتِ سه مرتبه
مردمِ خانه ولی من تی قوراباَ دینمه
تی کولا پَشم ناره خنده دآره تی مشتگی
کرتاکرت هچین تی او کفشِ بخواباَ دینمه
دانمه مورام بزه سگه سرم نی وان بینه
هچینی سنگان سر تی چاقو ساباَ دینمه
بشویی کاغذ فاگیفتی نکودی بارواکونی
تا بگم بازار منم تی چله چاباَ دینمه
اوناگم آخر زنای خوابم مرا دس نکشی؟
می ماده بهم خوره تو لا کیتابا دینمه
ترسمه صفیانی بم اَجورکی شب خواب میان
تی مانستان آدم کلّه خراباَ دینمه
همه خو مردِ مرا گول گیدی گول ئیشتاویدی
من تی او نمکیار بساب بساباَ دینمه
نیشته یی می قبر سر کراَ میره آرده یاری
مورده شور خانه تی او دس آسیاباَ دینمه
می دیلاَ غورصه کونه هچین ئی تا سمان پلان
وختی کی سولاخ سولاخ می پاجوراباَ دینمه
درازه روزاَ دری صحرا مرا محل ننی
ج تووبیشتر می کنار تی عکسه قاباَ دینمه
ئی تا روز خانه تکانی ئی تاروز تی گوشورا
ذله یم بسکی همش تی توندِ تاباَ دینمه
می چوقا چلکه چلانه دودٍکه بویا دهه
تی گولاب شیشه ولی مکّه گولاباَ دینمه
من کرا سیلی مرا می دیمه کا سُرخادرم
در عوض بجوش بآموک تی زرده آباَ دینمه
روزی صدبار نیشینم عیزرائیلهِ نامه فادم
فان درم رایا اَکه اونه جواباَ دینمه
گرمه خوابم .... دو خوانه مرا مسافرخانه چی
ویریزم چفه عرق می رختخواباَ دینمه
دمبدم شیطاناَ لانت کونمه خودایا گم
اَکه پس می نازنین احمدگوراباَ دینمه؟
من کی ماشین نارمه موتورچینَه وراگیرم
فورانید گشتِ جاده شکار گوراباَ دینمه
ج هورام واگردمه شم فتاحی ورجا کَلَرم
گمجِ من رفِ جور اربا دوشاباََ دینمه
فردایی بپائیسم پا کُرسی جور تلارِه سر
دسه دسه بچرا دشتگی گاباَ دینمه
بارِجیر چارودارِ پیش کره مهتاب بشوپس
ماسوله قاطرانِ دهن اَلاباَ دینمه
گردانم می فانوساَ شب قلاکولِ صحرایی
اونه کاهو باغ من کاپیش و راباَ دینمه
رقایب روزهِ ره شم چارباغ قبرستانی پوشت
نان و حلوا تُخس کونم اونه صواباَ دینمه
من کی باور نکونم عومر اگه بفا بداشت
فومنِ آغوزکله آشِخ توراباَ دینمه
وختی شید هوا خوشیِ شهرِبجار حصیرشورا
ماسی و مارُخ و مُمتاز و رُباباَ دینمه
دمبتو ابرِ مانستان می دیلاَ گریه دره
دمبدم می پاجیری روبار آباَ دینمه
یانی به ... زاکی هوا دبه می کلّه ئی تا روز؟
فومنِ سه شنبانه آلبالو آباَ دینمه؟
یانی به ... کتل بنم خورشیدی قاوه خانه پیش؟
شیخالی تاوستانِ ورفه دوشاباَ دینمه؟
پاگوشا سونت کونی هفت شب و گازه فورشان
آخ ئی واردِه دیهاتِ عروسی داباَ دینمه؟
ئی شکم تا بخورم اَساَ تراَ نواستنه
فومنِ حلوا کوچیل می دیله باباَ دینمه؟
طیرانِ خوشکله ناناَ چیلیک زنم درجک پوشت
خیابان کلوخ کلوخ دود کباباَ دینمه
شیونی من کی شبان شکر خودا گوشنه خوسم
پس چی واستی گیلانِ اَچه مَچی خواباَ دینمه؟


خواب آشفته
رو به تهران که می خوابم خواب گیلان را می بینم
چشمم را می بندم و گرفتاری آن سامان را می بینم
همسرم را در شهر غربت خواب می بینم که بمن می گوید
آخر روزی خواب مرگت را کنار آتش خواهم دید
او می گوید همسایه ما آپارتمان سه طبقه ساخته
در عوض در خانه ی مردم من شاهد دروغ تو هستم
می گوید کلاهت پشم ندارد و مشتگی ات خنده دار است
تنها صدای سُرخوردن کفشِ بخوابت را می بینم
او می گوید میدانم چاقوی زنگاربسته ات سرِ سگ را هم نخواهد بُرید
تنها سائیدنش را روی سنگها می بینم
او می گوید رفتی و درس خواندی و نگفتی چیز بفروشی
تا من هم شاهد چاپیدنت در بازار باشم
به او می گویم آخر ای زن در خواب هم مرا راحت نمیگذاری؟
دلم بهم می خورد وقتی تو لا کتاب را می بینم
می ترسم دیوانه شوم اینطور که شب در خوابم
مثل تو آدم کلّه خراب را می بینم
همه با شوهر خود گل می گویند و گُل می شنوند
من فقط سائیدن (گردوی) ترا می بینم (برای فسنجان)
نشسته ای و برای سر قبرم برنج آرد می کنی
در خانه ی مرده شوی آسیاب دستی ترا می بینم
دلم از غصه مثل آبکشی می شود
وقتی که جوراب پای خود را سوراخ سوراخ می بینم
در طول روز در حیاط خانه ای و بمن نگاهی نداری
بیشتر از تو در کنارم قاب عکست را می بینم
یک روز خانه تکانی داری و یک روز شستن کثافت
خسته ام از بسکه تلاش ترا می بینم
لباس پشمی روستائی من چرکین است و بوی دود می دهد
امّا در گلاب پاش تو گلاب مکّه را می بینم
من با سیلی صورتم را سرخ نگاه می دارم
امّا در عوض تو صفرایت بجوش می آید
روزی صدبار می نشینم و برای عزرائیل نامه می نویسم
چشم انتظارم چه وقت جوابش بدستم می رسد
در خواب گرم هستم که مسافرخانه چی صدایم می کند
بر می خیزم رختخوابم غرق در عرق است
هردم به شیطان لعنت می فرستم و به خود می گویم
پس چه وقت احمدگوراب آبادی نازنینم را خواهم دید؟
من که ماشین ندارم روی برترک موتورچی ها سوار می شوم
آنها میرانند در جاده ی گشت آبادی شکارگوراب را می بینم
از همان راه برمی گردم ودر آبادی کلرم بمنزل دوستم فتاحی می روم
و در داخل ظرف گِلی او روی طاقچه اربادوشاب (شیره میوه جنگلی) را می بینم
فرداهم در هال چوبی خانه برصندلی چوبی می ایستم
و چرا کردن گاوهای دشت را تماشا می کنم
در شبهای مهتابی جلوتر از چارودار ...
بخار نفس قاطران ماسوله را نگاه می کنم
فانوسم را در شب صحرای آبادی قلعه گُل می گردانم
تا در باغ کاهو حلزون و آب دزدک را ببینم
در روزی که برای مردگان خیرات خواهند داد به قبرستان چهارباغ (واقع در فومن) خواهم رفت
و نان و حلوا قسمت خواهم کرد تا صوابی دیده باشم
من که باور نمی کنم اگر عمر وفائی داشت به
آبادی (آغورکله ی) فومن نزد آقاشیخ ترا خواهم رفت
در روزهای آفتابی وقتی برای شُستن حصیر به شهرِبجار محله ی فومن میروند
من معصومه ماهرخ و ممتاز و رباب را خواهم دید
دلم چونان ابرگرفته هوای گریه دارد
و هر دم زیرپایم رودخانه ایست
یعنی می شود هوای کودکی روزی بسرم بزند
و من در سه شنبه بازار فومن آب آلبالو ببینم؟
آیا می شود در قهوه خانه خورشیدی بر صندلی
بر صندلی کوچک چوبی تابستان برف و دوشابِ(معجون برف و شیره میوه جنگلی) شیخ علی را میل کنم؟
بی آنکه اکنون طمع کرده باشی ... یک شکم سیر
از حلوای کُنجدی فومن که باب دل من است بخورم؟
مراسمی چون دعوت از عروس و داماد و شب هفت بچه و مراسم بیرون آمدن دندان بچه و ختنه
آه می شود دوباره آداب عروسی روستائیان را ببینم ...؟
در پشت پنجره نان خشک تهران را سق میزنم (می خورم)
در حالیکه نظاره گر انبوه دودکباب در خیابانم
شیون من که شکرخدا شبها گرسنه می خوابم
پس چگونه است که (در تهران) خواب آشفته ی گیلان را می بینم؟

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

متن شعر میرزا کوچیک خان از مرحوم فریدون پوررضا

آهای بوسوخته دیلان (آهای دلسوختگان)
آهای ناجه به دیلان (آهای آرزو به دل ها)
خدا پرستان!
داره به دستان! (کشاورزان داس به دست)
جوانان! پیران! گیلانه شیران!
ویریزید ، ویریزید (برخیزید، برخیزید)
شیمی جانه قوربان (فدای جان شما)
میرزا کوچی خان

سورخه جنگل جه خونا آتش (جنگل سرخ رنگ شد از خون و آتش)
باره به دشتان، گولوله وارش (به دشت ها، باران گلوله می بارد)
اگه ایتا مرده، هیزارتا نامرده (اگر یک مرد باشد، دربرابرش هزار نامرد است)
جنگله دیل پوره شیمی صدا توره (دل جنگل هم برای طنین صدای شما تنگ است)
ویریزید دونیا بکنید، دیل به دریا بزنید (برخیزید، دل از دنیا بکنید و دل به دریا بزنید)
ویریزید ، ویریزید (برخیزید، برخیزید)
شیمی جانه قوربان (فدای جان شما)
میرزا کوچی خان

می تن پوره زخمه، می دیل پوره درده (تن من پر از زخم و دلم پر از درد است)
هوا چه بورانه، گیلان چقد سرده (هوا بورانی و سوزناک است، گیلان چقدر سرد شده است!)
غوصه دارم بار بار (غصه های بسیاری دارم)
وارش باره زار زار (آسمان، زار زار گریه می بارد)

جنگله دیل پوره غمه، را دکفید (دل جنگل پر از غم است، راه بیافتید)
تنها به میدان درمه من، را دکفید (من به تنهایی در میدان هستم، راه بیافتید)
عشقه تماشا نوکونید (فقط عشق خود را تماشا نکنید)
غیرته حاشا نوکونید (غیرت خود را حاشا نکنید)

ویریزید ، ویریزید (برخیزید، برخیزید)
شیمی جانه قوربان، میرزا کوچی خان (فدای جان شما، ای میرزا کوچک خان)

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , گیلون پیله کسوˇن , ,

برچسب ها: میرزا کوچک ,

 

 

موضوعات: گیله واجار , گیلکون لاج و نوموؤن , لنگرود , ,

 

امروز یه موزیک زیبا از ناصر مسعودی شنیدم،که بسیار دلنشین بود.

 

دنبال ترانش گشتم و پیدا نکردم جایی،اینه که تصمیم گرفتم خودم ترانش رو بنویسم و به فارسی برگردونمش.

(نم نم باران (ناصر مسعودی)

دانلود کنید

 

 نم نم باران بوارسته دیشب دانه دانه       (دیشب نم نم بارون میبارید)

 می گلنارِ وعده بده بو بیه امی خانه        ( گلنار من ،قول داده بود که بیاد پیشم)

 هی رایا فاندرستم ،چوومَ به در دبستم   ( همش چشم به راه بودم،چشام به در بود)

 اینتیظاری بَکِشِم،آخَر گلنارَ نیدم              ( کلی منتظر موندم،آخرشم گلنار رو ندیدم)

 می چووم سیفیدا بوسته ، وارش می سر فو وسته تکه تکه دانه

(چشام به راه سفید شد،زیر بارون خیسِ خیس شدم)

 

 تی وسی گرفتارَ بوم ، جِ زندگی آوارَ بوم ،بیه بیشیم بخانه

(گرفتار تو شدم ، زندگیم به هم ریخته ، بیا پیش من  یا بیا خونه من )

 

 اوی گُل آفتاب تِرِ میرم، گلنار چومان اسیرم    

 (طلوع افتاب برات میمیرم،اسیر چشمای گنارمم)

 

 وارش بوگو دِ نباره ، تا بیه بیرون می ستاره

 

(به بارون بگو دیگه نباره، تا ستاره من بیرون بیاد)

 

 ای شب ای دسته گُل چیناما ،می گلنارَ مویا زنما

 

(یه شب یه دسته گل میچینم ، میزنم به موهای گلنارم)

 باز امِ خانه وَر نیشینم ،من گُل پامچال ترِ چینم

 

(بازم کنار خونمون میشینم، واست گل پامچال میچینم)

 

 دِ نیگیر بهانه، دِ نیگیر بهانه

(دیگه بهونه نگیر ، دیگه بهونه نگیر)

 

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , گیلکی آهنگوˇن , ,

آش شله قلمکار

یکی از معروف ترین نوع از انواع آش‌های ایرانی است. در طبخ این نوع آش از سبزیجات معطر و مخصوص آش نظیر: تره، جعفری، گشنیز، اسفناج و حبوبات نظیر نخود، لوبیا، عدس، برنج، پیاز و همچنین گوشت سردست بی استخوان، زردچوبه و روغن استفاده می‌شود . این آش با نعناع داغ تزیین و مصرف می‌شود.

مواد لازم برای آش شله قلمکار:

سبزی آش خرد کرده                3 الی 5‌ کاسه ماست خوری

گوشت خورشتی                      یک فنجان سر پر

لوبیا قرمز یا سفید                     دو قاشق

عدس                                       چهار قاشق

ماش                                        دو قاشق

بلغور گندم                                دو قاشق

آرد برنج                                    دو قاشق

روغن                                        یک فنجان

نعنا                                           یک قاشق برای تهیه نعنا داغ

کشک                                      صد گرم

برنج                                         دو قاشق

بلغور جو                                   سه قاشق

پیاز متوسط                               دو عدد

با این مقدار مواد لازم حدوداً به اندازه 10 کاسه ماست خوری از ”‌آش شله قلمکار“ خواهیم داشت.

سبزی آش خرد کرده:3 الی 5‌ کاسه ماست خوری (جمعا معادل 300 الی 500 گرم)، گوشت خورشتی یک فنجان سر پر (معادل 200 گرم)

لوبیا قرمز یا سفید دو قاشق (جمعا معادل 40 گرم)، عدس چهار قاشق (معادل 80 گرم)

ماش دو قاشق (جمعا معادل 40گرم)، بلغور گندم دو قاشق(معادل 40 گرم)

آرد برنج دو قاشق(جمعا معادل 30گرم)، روغن یک فنجان(معادل صد گرم)

نعنا یک قاشق برای تهیه نعنا داغ، کشک شش قاشق غذاخوری(معادل صد گرم)

برنج دو قاشق(جمعا معادل 30 گرم)، بلغور جو سه قاشق (جمعا معادل 60گرم)

پیاز متوسط دو عدد (معادل 200 گرم)

طرز تهیه آش شله قلمکار

حبوبات و گوشت را در یک قابلمه ریخته، می شوییم. سپس نمک، فلفل، زردچوبه و آب اضافه کرده (در صورت دلخواه به جای آب می توان آب قلم اضافه کرد که آش خوشمزه تر می شود) تا حدود 10 الی 12 ساعت بپزد و جوش بخورد و لعاب بیاندازد.

گوشت پخته شده را درآورده، با گوشتکوب می کوبیم تا گوشت ها ریش ریش شوند.

گوشت کوبیده شده، دو قاشق آرد برنج (آرد برنج را در یک لیوان آب سرد حل کرده، سپس اضافه می کنیم) و سه الی پنج کاسه ماست خوری سبزی آش خرد شده را اضافه کرده، می گذاریم دو ساعت دیگر بپزد تا آش جا بیفتد. در حین پخت، اگر نیاز بود، آب به آن اضافه می کنیم و هر 10 دقیقه یک بار آن را هم می زنیم.

دو عدد پیاز خرد شده را در یک فنجان روغن داغ شده می ریزیم تا پیاز داغ با شعله زیاد سرخ و برشته شود (به پیاز داغ کمی زردچوبه اضافه می کنیم). بعد از سرخ شدن، سریع پیاز داغ را در یک آبکش ریخته تا روغن آن جدا شود. پیاز داغ بدون روغن را در ماهیتابه برگردانده و آن را پهن می کنیم تا پیاز داغ خشک و برشته شود و در روغن باقیمانده از پیاز داغ، دو قاشق نعناع آسیاب شده می ریزیم تا نعناع داغ درست شود.

آش شله قلمکار را در ظرف می کشیم. می توان آن را با کمی پیازداغ، کشک و زعفران آب کرده تزئین کرد تا آماده پذیرایی شود.

نوش جان

مقدار کالری موجود در یک کاسه ماست خوری آش، بدون کشک، نعناع داغ و پیاز داغ حدودا 175 کالری می باشد.

مقدار کالری موجود در یک کاسه ماست خوری آش 310 کیلو کالری می باشد.

 

 

 

موضوعات: گیلون خوراکوˇن , آش , ,

 

 

موضوعات: گیلکون لاج و نوموؤن , دیلمان , ,

رجبالی پیر ابی تو
یه دونه می حرف گوش نودی
گوش بدی می حرفونه
اگه بد گونم ما فوش بدی
تی سجیل هفتاده
تی حرف خوش
فریـــــــــــــــــــاده
تی پسر غلام آقای
بی کــــــاره
تی دتر حاج خانمی
بیـــــماره
چره آواره ببی کل رجبالی چره بیچاره ببی کل رجبالی
بخدا یه دست بد در کاره او بوده تی زاکون بیچاره
تی دل با وعده ها تو خوش نکن
می نصیحت تعبیر فوش نکن
تا شنی دکان سر
تی طالبکار تا اینه
مثل گرگ از پشت سر فترکه تی یخه گینه
تا گونی پول ندانم گونه ا حرفون می کله نشنه
دونی رجبالی چره ؟ اونه نفس جای گرم جی هنه
بخدا یه دست بد در کاره اوبوده تی زاکون بیچاره
نیم جریب بیجار دانی همه نفره وانه
ماتور بیجارکاری نسیه بیجار نشنه
تا تکون خونی رجب پول آب و برق هنه
آب کی خونه ؟ برق کی دانه ؟
اسی خرمنکوب خانه
رجبالی
چه تی مانه ؟
تو فقیری کل رجب
تی کب تی داد تی فریاد کی ایشتونه ؟
بخدا یه دست بد در کاره او بوده تی زاکون بیچاره

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

میرزا خودایه سوگند نوگذارنیم تی هدف فراموش بی

میرزا خودایه سوگند کی تی رایه شنیم

سوگند کی امی دامونونِ امی خونون امره اُو دنیم

سوگند کی امی گیله مردون ..........

 

 

میرزا به خدا سوگند که نخواهیم گذاشت هدفت فراموش شود

میرزا به خدا سوگند که به راه تو خواهیم آمد

سوگند که جنگل هایمان را با خونمان آبیاری کنیم

سوگند که ما گیله مردان .........

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلون پیله کسوˇن , ,

برچسب ها: گیله مرد , میرزا کوچک خان , mirza kuchak khan , جنگل , دامون ,

زمستان پارسال در لاهیجان

زمستون در راه ماهم چشم به راه زمستون و برف. پارسال که لاهیجان برف خوبی اومد نمی دونم امسال چی میشه. من و آرمان پارسال از برف لاهیجان کلی عکس گرفتیم که یه چنتاییشو قبلا گذاشته بودم. گفتم در آستانه ی زمستونیم یه سری دیگه از اون عکسا رو بذارم. اول از همه هم عکس آرمانو میذارم. نپرسید چرا عکس خودتو نمیذاری چون دوس ندارم ، راستش خوشم نمیاد.),ولی متسفانه بیشتر عکسا سنگین نمیشه گذاشت ولی هرچی تونستم براتون گذاشتم.

 

 

 

 

 

 

ادامه مطلب

موضوعات: گیلکون لاج و نوموؤن , لاهیجان , ,

برچسب ها: لاهیجان , آرمان مطلق زاده , برف لاهیجان , برف در لاهیجان , برف بهمن 92 لاهیجان ,

 

 

 

           چره تو پرجفایی

 

 

ایته چندروزه که پیدا نبوستی

 

 

نکونه از امی حرف خستا بوستی

 

 

خودم دیروز بیدیم ایوان گوشه

 

 

رقیبه   تا     بیدیی  مستابوستی

 

 

 

 

 

بیدیم خوری ننام چون باوفایی

 

 

می آشفته دیله تو سر پناهی

 

 

به هرسودوانم اسبه خیاله

 

 

بازم ایه تی ور از بی جیگایی

 

 

 

 

 

نشینی اسبه سر می پوشته سر ماه مانستان

 

 

فرانیم کوهو دشته روزوشب باده مانستان

 

 

واگردم فیندرم تی روی ماهه

 

 

ایم بیرون جه دنیایه خیال خواب مانستان

 

 

 

 

 

بیه تا که دواریم از ا سامان

 

 

تومی دست بگیر مرم تی دامان

 

 

بشیم از ادم و عالم دورابیم

بیه دی ناز نکن می شوخ چشمان

 

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

کــــولــــوشــــکن
ͼ●○○○●ʘ۝ʘ●○○○●ͽ
در زبان گیلکی کولوشکن به مُرغی گفته می شود که جوجه دار شده است و مُرغی که آماده جوجه دارشدن است را مُرغ "کوُلک" یا "کُورک" مینامند.

 

موضوعات: گیلکی واجووˇن , گیلون جک و جانوروˇن , ,