ترانه ی گیلکی

دانلود ترانه گیلکی

"ورفه هوایه دوس درم"

از مسعود درویش

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی آهنگوˇن , ,

[ شنبه 14 آذر 1394

] [ 20:56 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3066 ] [ نظرات () ]

واژگان مشترک گیلکی و دیگر زبان ها

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

[ پنج شنبه 5 آذر 1394

] [ 11:47 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 1868 ] [ نظرات () ]

گروهی از جانوران در زبان گیلکی

برای مشاهده ی تلفظ های فونت آن را از اینجا دانلود کنید.

پرندگان:

زرج«زاراج» : کبک

تورینگ«تحرصنگ» : قرقاول

ووشوم «وحشظم» : بلدرچین

چویین «چحضن» : لک لک

آلو «آلح» : عقاب

دال «دآل» : لاشخور

شوپره «شظپار» : خفاش

کلاگن «کالآگان» : قو

کوربی «کحربص» : جغد

گبر«گابار»: آبچلیک

گیژگال«گصژگآل» : کبوتر کوهی

پستانداران:

شآل«شإل» :شغال

ورگ«وثرگ» : گرگ

گرزه «گارزث» : موش

گل «گال» : موش بزرگ

فیوره«فؤرث» : جوجه تیغی

گونجه «گظنجث» : گوزن

شوکول«شحکحل»: موش درختی یا سنجاب

زربانیکه«زاربآنصکث» : گنجه بانو

سمیوره«سامؤرث»: سمور

شنگ «شثنگ»: سگ آبی یا سمور

فونت مخصوص

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

برچسب ها: جانوران به زبان گیلکی ,

[ پنج شنبه 22 مرداد 1394

] [ 11:56 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4391 ] [ نظرات () ]

پئلوی خؤنی

پهلوی خوانی

یکته جی یکته جی گیلؤن خشنگ ؤ خوجیر ؤ هونری مزووئن ، پئلوی خؤنی بو. ای مزو بیجار یا باغ و خونه سر انجام گیت و مئمولا عاشق زناکون و لاکوکون مئن اجرا بنه. ایتو ایسه که زن یا لاکوکی یکته دوبیتی یا پهلوی گه روستائن مئن رواگ دشت موحتویت امری خؤند ؤ ایما کس ایمادوبیتیه جوری ویجین گود که اول نفر اوجا ببی.ای مزا تا یه نفر واکتن جی یا یه نفر شعر تمونا بوؤک امره ادامه پیدا گود. زاکون ان گاگلف پئلوی خؤنی مئن نیمئکه گودن. پئلوی خؤنی دیلمؤن و سیاکل و لاجؤن گَستون مئن رواگ دشت.

ویته بوبو " نمایش ها و بازی های سنتی گیلان" نیویسک جی - نشربداکه فرهنگ ایلیا - سیدهاشم موسوی، محمودطالقانی، ولگ:140

فارسی واگردون

پهلوی مقام:

یکته جی گیلون موسقی دزگاوون ایسه که فرهنگ گیلکی جعفر بخش زاد محمودی مئن ایتو بما:

« یکی از دستگاه های موسیقی گیلان - آهنگ پهلوی»

موضوعات: گیلکی زووˇن , ,

[ سه شنبه 20 مرداد 1394

] [ 10:28 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 1995 ] [ نظرات () ]

پهلوی

زبان پهلوی یکی از زبان هایی است که از دیرباز در راستای زبان گیلکی وجود داشته و از این رو اشتراکات دستوری و واژگانی با گیلکی دارد. از سوی دیگر در بحث های قبلی به این موضوع پرداخته بودم که گیلکی و پهلوی در راستای هم بوده اند و نمیتوان گیلکی را شاخه ای از پهلوی دانست چرا که در زبان گیلکی واژگان کهن تری از زبان ایرانی باستان یافت می شود که در پهلوی منسوخ شده بود و به کار نمیرفت.

گروهی به اصطلاح از پاسداران و دوستداران زبان گیلکی مدتی است که برای گسترش واژگانی گیلکی دست به کار شده اند.این گروه ها بدون هیچ علم و دانشی خود را پیشروان زبان گیلکی قرار داده و هیچ دیدگاهی جز دیدگاه خودشان را نمی پذیرند. به مخالفت با این موضوع که گیلکی و پهلوی از زبان های خویشاوند یکدیگرند پرداخته و بدون هیچ علمی از زبانشناسی و هیچ گونه مطالعات علمی ، دلیلی علمی و منطقی نیز ارائه نمیدهند و خود را کلانتر بر زبان گیلکی میدانند.

من در هیچ یک از مقالات و نوشته هایم با چنین ادبیاتی صحبت نکرده بودم ولی این گروه که هیچ علمی ندارند بهتر از ارائه ی واژه های بدون ریشه برای زبان گیلکی خودداری کنند و این خود مردانگی میخواهد که در حوزه ای که علمش را ندارند پای ننهند، و یا دست کم ، اگر دلسوز زبان گیلکی اند به این موضوع نگاهی علمی، زبانشناختی، ریشه ای و عمیق داشته باشند و نگاهی قومی نگر و استقلال جویانه برای زبان گیلکی نداشته باشند.

در زبان گیلکی ما در چندین مورد نام "پهلوی" را به کار میبردیم، که این خود اثباتی است به این هم ریشگی.

یکی بازی پهلوی خوانی سنتی و کهن در گیلان است.

و دیگر پهلوی مقام ، که یکی از دستگاه های موسیقی گیلان است.

در باب موارد فوق در پست های بعدی توضیح خواهم داد.

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیله گب , گیلون فرهنگ , ,

برچسب ها: پهلوی ,

[ سه شنبه 20 مرداد 1394

] [ 9:51 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 2397 ] [ نظرات () ]

خواستگاری؛ فارسی واگردان

خواستگاری؛ فارسی واگردان
خواستگاری؛ ترجمه ی فارسی

یه شو بشوم زن غــــازی برای مشتی قُلــــی
یه شب رفتم به خواستگاری/ برای مشتی قلی

مشته قلی چه کارا ؟ مهندسی بیکارا مشته قلی چی دانه ؟
مشته قلی چی کارست؟ مهندسه بیکاره/ مشته قلی چی داره؟

الون هیچی ندانه آخر چر ندانه ؟ جواب بدا قلی پیر.

الون هیچی نداره/ آخه چرا نداره؟/ پدر قلی جواب داد

هر چی داشتیم بفورتیم بیجارونه بفورتیم می باغونه بفورتیم زردگو بفورتیم

هرچی داشتیم فروختیم/ شالیزارها رو فروختیم/ باغ هامونو فروختیم/ گاو زرد هم فروختیم

خرج دانشگاه بودم قلی مهندس چودم قلی الون آماده خو اینه که داماده.

خرج دانشگاه کردیم/ از قلی مهندس درست کردیم/ قلی الان آمادست/ خوب داماد همینه دیگه

اگر قلی ندانه آدم خوبی ایسه پیرکه خوبی دانه مارکه خوبی دانه

اگر قلی هیچی نداره/ آدم خوبیه/ پدر خوبی داره/ مادر خوبی داره

خاخور خوبی دانه اخلاق خوبی دانه رفتار خوبی دانه بیرون هیچی نخونه.

خواهر خوبی داره/ اخلاق خوبی داره/ رفتار خوبی داره/ غذای بیرون نمیخوره(ول خرج نیست)

عروس پیر، گب بما اخلاق و رفتار که نشد زن غازی این که نشد دامادی

پدر عروس حرف اومد / اخلاق و رفتار که نمیشه خواستگاری / این که دامادی نمیشه

این که نشد زندگی مهریه چندته دانه یه ته وگرسه بوته بگیر 1000 ته سکه

این که زندگی نمیشه / مهریه چند تا داره/ یه نفر برگشت گفت/ هزارتا سکه بگیر

دانی هدی ؟ نه نه ندانیم بُگو 500 سکه دانی هدی ؟ نه نه ندانیم.

داری بدی؟ نه نه نداریم بگو 500 سکه داری بدی؟ نه نه نداریم

عروس مارم گب بما مال و اموال ندانی

مادر عروس حرف اومد / مال و اموال نداری

مهریه که ندانی آپارتمون ندانی کار خوبی ندانی ماشینکه هم ندانی

مهریه که نداری / مال و اموال نداری / کار خوبی نداری/ ماشینم که نداری

تو می بگو زن واسه چی تو خوانی لاکوی خوانی بکوشی کار امرا بدوشی

تو به من بگو برای برای چی زن میخوای/ دختره میخوای بکشی/ با کار بدوشی

امو لاکوی هندنیم و هندنیم مفت و مثل هندنیم

ما دختر نمیدیم و نمیدیم/ مفت و این جوری نمیدیم

قلی که پیر گب بما قلی اونه دوس دانه خیلی هم دوس دانه

پدر قلی حرف اومد / قلی اونو دوست داره/ خیلی هم دوست داره

خدارو شاهد گینیم هر چی دانیم فورشنیم هر چی دانیم مهر کونیم

خدا رو شاهد میگیریم/ هرچی داریم میفروشیم/ هرچی داریم مهر میکنیم

یته پراید هینیم صبح تا غروب گاز دنیم گُلی که راضی کونیم .

یک دونه پراید میخریم/ صب تا غروب گاز میدیم/ گلی رو راضی میکنیم

غم خوبه ویگینیم شادی باهم سهم کونیم

غم خونه رو ورمیداریم/ شادی رو با هم نصف میکنیم

هندنیموی هندنیم لاکوی امو هندنیم مفت و مثل هندنیم

نمیدیم و نمیدیم/ما دختر نمیدیم / مفت و این جوری نمیدیم

لاکوی بقض بترکس اینه پیری دپرکس خلاصه اون گب بما اونه چوشم اشک بما

بغض دختر ترکید / پدرش از جا پرید ، خلاصه اون حرف اومد / چشمای اون اشک اومد

لاکوی بوته او بوبا اوی اجی الون هیچی نخوانم مهریه مونخوانم

دختر گفت / ای بابا / ای مامان / الون هیچی نمیخوام / من مهریه نمیخوام

یکته اطاق مو خوانم یکته چراغ مو خوانم یه مثقالی خرت و پرت

یه دونه اطاق من میخوام / یک دونه چراغ من میخوام / با یه مثقال خرت و پرت

طلا ملا نخوانم فقط قلی مو خوانم

طلا ملا نمیخوام/ فقط قلی رو من میخوام

پیر بوته تام بزن کی تا بوته گب بزن تی زبون گاز بگیر تی دهن اوبکش

پدر گفت ساکت شو! / که بهت گفت حرف بزن/ زبونتو گاز بگیر / دهانتو آب بکش

بشو آواره ببو لاکوی دل بشکسه چشم ارسو فوسسه

برو گم شو / دل دختر شکست / اشک چشمش جاری شد

چند شو وچند روز ببو قوت و غذا نخورده خو گب هیچکه نوته

چند روز و چند شب شد/ غذا و قوت نخورد/ حرفشو به هیچ کس نگفت

داییم خو گریه بوده غصا خو دیل پوروده بوده

مدام گریشه خودش رو کرد/ دلش رو با غصه پر کرد

تا که یه روز ابری بو کوهونه می بیته بو

تا که یه روز ابری بود/ کوه ها از ابر گرفت بود

دنیا اینه تارا بو بو همه جا اینه غمین بوبو

دنیا براش تاریک شد/ همه جا براش اندوهناک شد

رادکته روخولب نگاه بوده باغونه نگاه بوده دارونه گوش بدا بولبلونه

راه افتاد به کنار رودخانه/ به باغ ها نگاه کرد/ به درخت ها نگه کرد/ به بلبل ها گوش کرد

نگاه بوده سنگونه نگاه بوده راهونه چشم انتظاری بوده قلی که ییدانوده

به سنگ ها نگاه کرد/ به راه ها نگاه کرد / چشم انتظاری کرد/ قلی پیداش نبود

پایان قسمت اول

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیله گب , گیلون فرهنگ , ,

[ سه شنبه 23 تير 1394

] [ 11:35 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 2817 ] [ نظرات () ]

شعری از منظومه ی دیلمی رودباری مطلب ارسالی از آهو رودباری

قعطه ای ازکتاب عودل رحیمکه قدید شاعرمنظومه دیلمی رودباری نوشته احمد بابائی دوگاهه (اسرافیل)راتقدیم میکنم:

گلسوا بگوت شکوفه جون/پاواش بشه تنیسر /امه دکن تنیرا/زی واش دتر شو دکت /ته بلا مه سرا بکت /شکوفه خونم تنیر اوکورد /اتش اوکورد چه اتشی /شولع ولوول کورده/گیزی بزع تنیرا/اوشه بزه اون دورا/گهنه حصیرا بگند /بنشت حصیر گوشه/سرخ تنیر اتش شکوفه سپده دما/ بکورد سرخ نارنج /شکوفه مگو گل وول /عزیزه چیه ی/فارسون لهجه خوشگل.

برگردان فارسی:

گلسبا گفت شکوفه جان /پا شو برو هیزم بریز تنور را روشن کن /زود باش دختر دار ه شب میشه /شکوفه خانم تنور را روشن کرد /اتش درست کرد چه اتشی /دوره وبره تنور را جارو کرد /ابپاشی کرد حصیر کهنه را پهن کرد ونشست گوشه حصیر / سرخی اتش تنور /صورت سفید شکوفه را مثل نارنج سرخ کرده بود /شکوفه نگو مثل گل دوست داشتنی به لهجه فارسی خوشگل .

بنویشته یه ایدامه بشین

.

ادامه مطلب

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: گیلکی شئرون ,

[ 23 ارديبهشت 1394

] [ 17:19 ] [ ] [ بازديد : 4268 ] [ نظرات () ]

شعری زیبا ازکتاب عودل رحیمکه قدید شاعر منظومه دیلمی رودباری مطلب ارسالی از آهو رودباری

اسپــرو او بومـــه لولــع لولـع/خبـر بوردن مــه یار خیـــلی معلولـــع

بشه یارابگو معلولیت چیست/دلا بامون بکن دوشمن سگ کیست

نوشته احمد بابائی دوگاهه(اسرافیل)

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی شِئرون , ,

برچسب ها: گیلکی شئرون ,

[ 17 ارديبهشت 1394

] [ 21:16 ] [ ] [ بازديد : 8101 ] [ نظرات () ]

گیلکی واجه وؤن؛ واژگان گیلکی

گبر «gabr» : کافر

فهمسن «fahmesaen» : فهمیدن

رادوار «radavar» : رهگذر

رادوار رس «radavar ras» : خط عابر

رادوار پورد «radavar purd» : پل عابر

دوارستن ، دوارسن «davarsaen» : گذر کردن ، رد شدن ، عبور کردن

وینارتن «vinartaen» : تنظیم کردن

وس «vas» : بسیار ، زیاد ، خیلی

میش : قارچ

پزیئن «pazien» : پزاندن

واکیرم داکیرم «vakiram dakiranm» : کج و مأوج ، کج و لوچ

سرنیویسی : ثبت نام

سیا : کوه

گر «gar» : کوه

سند «send» : سن

شنگرد «shangard»، شگرد : طرز ، شیوه ، روش

تان : کانون(در فیزیک)، مرکز

وزنگه «vaezaenga» : میانه ، وسط ، مرکز

دمیشتن «demishtaen» : شاشیدن

دمیز «demaz» : شاش ، ادرار

ژفر «zhaefr» : ژرف

شورم «shuraem» : مه

سوکاسوک «sukasuk» : عمود

سوجیئن «sujien» : سوزاندن

سنجسن «sanjesaen» : سنجیدن

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

[ چهار شنبه 12 فروردين 1394

] [ 12:5 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3606 ] [ نظرات () ]

بررسی واژگان گیلکی

دوستا چه ولاوی شیـــشه و و نفــتی کله / چه کوشکه در کوشکی خانه و چه خرفی کله

چه شار ، چه شــمس ، په شــلوار پابـــره / شــــون و ول وارنـــگ و یکیــنه دوستـــه وره

***«پیر شرفشا»***

ولاو : گلاب

خرف : سرخس

شار : شال

پابره : لبه

اوی : بی

ول : گل

ته که می شی بمو چاره بیاموج / که این تاریک شوانرا چون کرم روج

گــهی واجم که کی این روج آیـو / گهی واجـم که هرگـز وانه ای روج

***«باباطاهر»***

مو : من

آموجیئن : آموزاندن

شو : شب

روج : روز

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , گیلکی شِئرون , ,

[ سه شنبه 11 فروردين 1394

] [ 20:27 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4416 ] [ نظرات () ]

الفبای پیشنهادی گیلکی

جدول واج های گیله دپ:

* دپ «dep»: واژه ای ایرانی باستان است که به معنای خط و الفبا می باشد. ما این واژه را به جای واژه ی عربی "خط" به کار برده ایم.

** این خط از راست به چپ نگاشته می شود.

توضیحات کامل تر را در این مقاله بخوانید

آموزش خط و الفبای گیلکی
تعداد صفحات: ۴۷

کد مقاله: ج/۱/۱۴

شماره ششم/پاییز ۹۵

دریافت

لطفا دیدگاه خود را در باب این خط به ما بگویید.

موضوعات: گیلکی زووˇن , ,

برچسب ها: خط گیلکی , الفبای گیلکی , زبان گیلکی ,

[ یک شنبه 17 اسفند 1393

] [ 18:26 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 5322 ] [ نظرات () ]

چند واژه پیشنهادی

پارتی -----> دس فارس ( به معنای شخصی واصل به جاهای بالاتر و مهم تر مثلا در دستگاه های دولتی)

دانشگاه -----> دونش جیگا ( محل کسب دانش)

آزمایشگاه ----->ازمیت جیگا (محل آزمایش)

نیرو ------> قووت ( در مسایل فیزیک) ( توضیحی بدهم درباره پالایش زبان: یعنی به روز کردن زبان در بهترین حالت با آنچه که در چنته داری و اگر هم خود زبان کفایت نکرد مجبور به واژه سازی میشویم و نهایتا اگر این هم نشد به مبادله واژه با زبان های همریشه و دیگر زبان ها می پردازیم به نظرم قووت در زبان گیلکی جا افتاده است هر چند عربی باشد ولی کاربرد دارد به این ضرب المثل دقت کنید: (وقتی کسی آخرین لقمه غذای خود را نخورد به او میگویند - تی قووته- )

انرژی ----> نا

کتاب خانه -----> ماتک جیگا
مدرسه----->دونش خونه (فرق این با بالایی در این است که استفاده از - خونه - معنایی خودمانی تر دارد و میشود گفت معنای کمتر و لول پایین تری دارد نسبت به دونش جیگا)

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

برچسب ها: = ,

[ شنبه 9 اسفند 1393

] [ 17:46 ] [ مانی معصومی راد ] [ بازديد : 4023 ] [ نظرات () ]

گیلکی واجون

دوکو «duku» : ضربه

وخش «vaxš» : صحرا ، بیابان ، دشت

دˇغـˇن «dөgөn» : کانال آب ، نهر

دولاب : صندوق. همچنین پسوند مکان در زبان گیلکی، گیل دولاب ، تالش دولاب

دوؤل «duöl» : عمیق ، ژرف ، گود

دول «daval» : فریب ، خلف وعده

اِشپˇن «ešpөn» : آرنج

اِشپˇر : آرنج

اِشکُب : نوک آرنج

سوک : خروس

تله «talө» : خروس

سوتـˇه «sutө» : توت

سوسو ، سوسه : تحریک ، برانگیختن

اُشتن «oštan» : روییسدن ، رستن

پستاو «pastav» : تعقیب

بـˇرˇمـˇسن «bөrөmөsan» : رایج شدن ، شیوع یافتن

بـˇرˇمس : واگیر ، شیوع یافته

خـˇمانـˇه «xөmanө» : انبان

خم «xam» : قوس

خمیرˇه «xamirө» : ذات

خنی «xani» : برای ِ ، به خاطرِ

کولام ، کوتوم «kutom» ، کوتام : آلاچیق

لاباش : رخت خواب

لاخه : شاخه - تک - یک عدد از یک جفت را نیز گویند.

لاسه == معادل سازی شده با : سیال ، شاره ، خمیرسان در علم سیالات.

- لاسه : سیال

وˇدˇد «vөdөd» ، وˇدˇک «vөdөk» : غده

بیـˇـه «biyө» : رود بزرگ ، شط

نئـˇن «naөn» : گذاشتن

بوز : پاشنه ی پا

بوسار : متعفن

بوک : پوزه

وˇنگ «vөng» : گریه

برمه «berme» : گریه

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

برچسب ها: واژگان گیلکی ,

[ چهار شنبه 6 اسفند 1393

] [ 8:37 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3479 ] [ نظرات () ]

واژگان معادل گیلکی

توضیح و گزارش هر یک از واژگان و علت معادل سازی در بخش انجمن سایت آمده است. میتوانید برای خواندن توضیحات واژگان به اینجا بروید.

فاود «faved» : شمع ( منظور شمع و شمع کوبی در علم ساختمان و مهندسی است). این واژه در اصل به معنای پایه های فرو رفته در زمین است که معادل با شمع کوبی ساختمان گرفتیم.

فاود زیئن «faved zien» : شمع کوبی

سرکله «srkallө» : آغاز و شروع کار

تئن «tien» : بافتن ، تنیدن

چیه «ceyө» : حاشیه

تنکار «tөnөkar» : پایان و فرجام

لاچه : نرینه ، مذکر

چلک «calk» : سبد ، نوعی سبد

زیبیل : زنبیل

گوآل «gual» : جوال

گوآل دوج : جوال دوز

گردبنه «gredbenө» : زیر دیگی

کیش : شمشاد

سوفال : سفال

خلات «xөlat» ، خلت «xөlөt» : سفال

بینه : نعناع

پراچ «prac» : صافی ، الک

فشکل «fөškөl» : گوآلوچه ، گوجه سبز بزرگ

گوخلی «güxali» : [فشکل]

کوتر «kutөr» : ظرف

رکج «rakaj» : سفال ساز ، کوزه گر

لپه «lapө» ، لپ «lap» : توپ

پیلپ «peylap» : فوتبال . (توضیح:پی:پا « pey=foot » + لپ:توپ « lap=ball » )

پیلپ مزو «peylap mezu» ، پیلپ بازی : بازی فوتبال ، ورزش فوتبال.

پوگودن «pugudan» : تصفیه کردن و پالایش، تمیز کردن ، پاک کردن

یاپون «yapön» : شِنِل

کبا «kөba» ، کپا : قبا

چوخا : کُت ، کت مردانه

والسن «valөsan» : حلاجی کردن

والاشتن «valaštөn» : تجزیه کردن (در اصل: از هم جدا کردن رنگ ها در پشم ریسی و شالدوزی را گویند که ما معادل تجزیه کردن گرفتیم)

بزارشتن «bөzarөštan» : اندودن

پاچال : پدال

تان : پایان ، فرجام ، آخر کار

ارج «araj» : عمل ضرب ، ارج گودن : ضرب کردن

گوراوه «guravө» : جوراب

گوˇوره «gürө» : جوراب

جوروف «juröf» : جوراب

یخ «yax» : یقه

هوشه «huša» :خرگوش

اره نومو «arө numu» : نقش اسلیمی(ایرانی)

کجدو «kajadu» : کاج

کوآ «kua» : سرخس

سو «sev» : سیب

میل «mil» ، میلوم«milöm» : مار

رج «raj» ، رچ : ردیف

ویریف «virif» : اریب ، کج ، زیگزاگ

کنار «kanar» : حاشیه

سراچئن «saraciyen» : تمام کردن ، به پایان رساندن.

ریه ریه «riya riya» : راه راه

پوت : بوته

کیلیم : گلیم

هر «hөr» : ابر

نومو «numu» : عکس ، تصویر. (در اصل به معنای نقش و نگار است ولی ما معادل عکس و تصویر آوردیم)

لاچ : نقش ، نگار

لاج : نقش ، نگار

آریشه آریشه «ariša ariša» : رنگین کمان

رس «ras» : خط ترسیمی( منظور خط هندسی است نه خط نوشتاری یا الفبا: _____________ )

خالی: قالی ، قالی معرب خالی است.

خولی «xöli» : قالی

خالچه ، خولچه : قالیچه

اونکی «unki» : انگور

نول «nөvөl» : عکس ، تصویر ، نقش و نگار

وئوجین «vaojien» : بافتن

جلدغه «jaldөqe» : جلیقه

غوپه «qupө» : پولک ، قپه

پابزار «pabzar» : کفش ، چموش

پاوزار «pavzar» : کفش ، چموش

وند «vand» : بند کفش

چکتو «cakөtu» ، چوکوتور«cukutur» : اسکیت ، اسکی روی برف. این اسکی مدور از چوب انار یا سر شاخه های درختان ساخته می شد و گیلانیان کوه نشین در زمستان برای راه رفتن روی برف آن را زیر چموش خود می بستند.

اورسو «ursu» : عروس

دولاب «dulab» : صندوق ، پسوند مکان در زبان گیلکی نیز هست. همچون گیلدولاب ، تالشدولاب.

یاشگه «yašgө» : انبار

نوغول ، نوغوله «nuqulө» : استوانه

تبجه «tөbөjө» : طَبَق ، سینی گرد چوبی.

هراتی«hrati» : خرّاطی ، درودگری. واژه ی عربی خراط برگرفته از همین واژه است.

هرات «hrat» : خرّاط

کتل ، کتله «kөtөlө» : صندلی

لاوک «lavөk» ، لاک : طَبَق

ماتَک «matak»: کتاب

دِپ«dep»: خط

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

[ سه شنبه 5 اسفند 1393

] [ 9:8 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4746 ] [ نظرات () ]

واژگان و افعالی گیلکی

گیلکی

آوانوشت

پارسی

انگلیسی

شوون

Shu on

رفتن

go

ایسن/ مونسن

Easan

ماندن

stand

خوردن

Xurdan

خوردن

eat

خوبن

Xobe en

خواندن

ready

امن

Aman

آمدن

come

دیه ن

Diyen

دیدن

see

بشنستن-هیشنستن

Boshnoustan

شنیدن

hear-listen

گوتن/بوتن

Gutan

گفتن

say

سره دن

Sara h daan

فرستادن

send

گودن

Gudan

کردن

sequel

چاگودن

Chagudan

ساختن

made

ده ان

Da h an

داشتن

have

بوون

Bo'oun

شدن

do

ببون

Boboun

بودن

be

ببردن

Bebardan

بردن

convey-carry

ابن/اردن

Abeh en

آوردن

bring-fetch

بنویشتن

Banvishtan

نوشتن

write

هیه ن

Hiyen

خریدن

buy

ده ان-هدن

Dah aan-Hadan

دادن

give

که بین

Ka beyin

کندن

rend-cutout

کوشه ان

Kushe eh

کشتن

kill

دفرکسن

Dafarkesan

به یک باره ترسیدن،ترسانندن

دونستن-زونستن

Do'onestan

دانستن

know

وستن

Vastan

به مزاج آدم آمدن

-------

فترکسن

Fatarkesan

به تیپ و پای یه نفر زدن، تنه زدن

-------

دزین-دوستن

Dziyen

بستن

close

وارسن

Varsan

باریدن

rian

بیشتن

Bishtan

سرخ کردن،برشتن

Roast

پاستن

pastan

پاییدن

guard

پاسیین

Pasiyen

لگدمال کردن

-------

پزیین

pazyen

پختن

Cook

ووشتن

Vo'shtan

گریختن

Runaway

بیز Biz تنفر disgust

دهیوپت(علی رضاپور)

1392/5/26

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیلکی واجووˇن , ,

[ چهار شنبه 22 بهمن 1393

] [ 9:42 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 4416 ] [ نظرات () ]

لهجه ، گویش و زبان

لهجه: لهجه اونیه که مثلا من گیلک که میخوام فارسی یا هر زبان دیگری حرف بزنم بعضی از کلمات یا خلاصه لابلای حرف زدنم نزدیک به زبان خودم حرف بزنم.یعنی لهجه هیچ چیز جدایی از زبان نیست بلکه نوعی از بیان زبانه.مثل لهجه ترکی ، کردی ،مازنی ،گیلکی ... . اینا که فارسی حرف میزنن به خاطر تفاوت زباناشون بعضی عبارات به سبک زبان خودشن میگن.
اما گویش: گویش زیر مجموعه ای یک زبان محسوب میشه.این جوری بگم در بعضی از واژه ها ،در شیوه ی ادای کلمات و گفتار واژگان زبان متفاوته. مثل اصفهانی: اینجو اصفهونست.=این جا اصفهان است.
یا تهرانی اینجا میدون آزادیه.اینجا میدان ازادی است. و از همین نمونه ها.ولی درباره ی گیلکی ما تو زبانمون به مورچه میگیم پیتار pitar.دقت کنی هیچ وجه اشتراکی نداره.یا به زنبور : سیفتال
موش : گرزه سنجاقک :تله ی talay
در بسیاری موارد ریشه واژه ها یکیه مثل جوراب:جوراف دیوار:دیفار ایران:ایرونIron
پس گیلکی حداقل چیزی که می تونه باشه گویش نه لهجه
اما در اثبات زبان بودن گیلکی:
زبان: هر زبانی برای خودش واژه های مستقل داره دستور زبان مستقل داره افعال مستقل داره و ...
واژه های مستقلو که چنتا رو گفتم اما از افعال مجزا از فارسی چنتاش رو میگم
شوونsho'on:رفتن
چاگودنchagudan:ساختن ،درست کردن
هی ین hiyen:خریدن
دفرکسنdafarkesan:به یک باره ترسیدن
وستنVastan:به مزاج آدم اومدن،میل داشتن به یه غذا وخوردنی
و بازم توی مطلب قبلیم داخل جدول گفته بودم........
همه ی این افعال گیلکیه و کاملا مستقل حالا اینا به کنار صرف فعل ما هم از فارسی بیشتر و توی فارسی خیلیاش وجود نداره.
مثلا بوشو دنم boshoo danam یکی ازمی اوناست که اگه بخوایم به فارسی ترجمه کنیم میشه رفته دارم.یا فعل شئو نابوم که میشه رفته می بودم . آیا ما تو ی فارسی چنین افعالی داریم ؟؟؟؟؟
ولی در قواعد دیگه : بازم چنتا رو مثال می زنم توی مضاف مضاف اله یا موصوف و اینا: جوراب قرمز : به گیلکی:سورخه جوراف--- سوسمار بزرگ توی گیلکی میشه پیله چوچار. چوچار یعنی سوسمار - پیله یعنی بزرگ
یا در ساخت اسم مرکب یا صفت:
رضا سوت زن:شیپ زنی رضا
رضا پا دراز: دیراز لنگ رضا
نیزه ی نوک کج : (ول:کج) توک (خلا:نیزه): ول توک خلا
و.............

یا واسه منفی کردن افعال

دادن=هدن .......................میدهد: نـمیدهد======هدنه:هـنـدنه
گرفتن= بیتن:هیتن.............میگیرد:نـمیگیرد======گینه:هـنـگینه
خریدن=هی ین..................خرید :نـخرید =======بیه:هیـنـته

دهیوپت(علی رضاپور)

1392/7/1

موضوعات: گیلکی زووˇن , ,

[ چهار شنبه 22 بهمن 1393

] [ 9:35 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 7068 ] [ نظرات () ]

گویش معیار در زبان گیلکی

زبان یک ملت بزرگترین وجه اشتراک آن ملت است. با تحلیل در این جمله میتوان به این رسیدکه در یک جامعه، علی رغم وجود تنوع زبانی ولی یک زبان معیاری انتخاب میشود. زبان معیار خصوصیات زیر را دارا است : اول این که پرمخاطب باشد یعنی سخنگویان و سخنوران به آن زبان در جامعه زیاد باشد. دوم این که زبانِ کامل، مدرن، زنده و پویاتری نسبت به زبان های دیگرِآن جامعه باشد و سوم این که هویت آن جامعه را بدرستی پاسداری کند و مهر تاییدی بر اصالت و تمدن آن جامعه باشد.

این خصوصیات یک زبان معیار در یک کشور است و میتواند در مقیاس بزرگتر به صورت زبان میانجی در جهان و در مقیاس کوچک تر به صورت گویش معیار نمایان شود.

با این تفاسیر زبان گیلکی نیز نیازمند گویش معیار است که هم هویت منطقه کاسپین را احراز کند و هم در کتابت کتب علمی به زبان گیلکی از این گویش استفاده شود و در واقع زبان مطبوعات و رسانه ها شود.

زبان گیلکی دارای طیف گسترده ای از گویش ها و لهجه ها است ، وقتی به منطقه کاسپین نگاه می اندازیم میبینم که پهناوری زبان گیلکی از منطقه تالش نشینِ عنبران تا شرق مازندران و از جنوب تا طالقان، دماوند، الموت است. پیدا کردن گویشی معیار با خصویات بالا در این طیف میتوان به گویش رشتی اشاره کرد که این گویش به علت مهاجرت زیاد اقوام گیلک در باطنش کلماتی فراتر از گویش رشتی نهفته است. البته گویش رشتی کامل کامل هم نیست و باید برای کامل کردن گویش رشتی از کلمات گویش های دیگر زبان گیلکی استفاده کرد.

( یک جور اتحاد تمامی واژه های گیلکی در قالب رشتی!)

موضوعات: گیلکی زووˇن , ,

[ شنبه 18 بهمن 1393

] [ 22:13 ] [ مانی معصومی راد ] [ بازديد : 5646 ] [ نظرات () ]

آیا گیلکی گویشی از پارسی است؟

گروهی به پشتوانه ی اینکه گیلکی اشتقاق یافته از زبان پارسی پهلوی است گویند که گیلکی گویشی از زبان فارسی است. ولی هیچ گاه در ریشه و ریشه شناسی رو زبان گیلکی و فارسی رو با هم مقایسه نمی کنند که آیا از باب دیرینگی کدام زبان به کدا زبان ارجحیت و یا قدیمی تر و اصیل تر هست:
آره زبان های کردی ، بلوچی ، گیلکی و فارسی نو و دری همه از هم خانواده و یا به قول شما از ریشه پارسی پهلوی هستند. بنا بر این این زبان ها در کنار و راستای هم قرار میگیرند در اینکه گیلکی گویشی از فارسی باشه. گیلکی گویشی از پهلوی محسوب میشه و پارسی پهلوی امروزه منسوخ شده و تنها یادگارش در همین زبان های محلی هست. ولی فارسی دری از پارسی پهلوی فاصله ی بیشتری گرفته به خاطر دلایل زیر:
1- قرار گیری موصوف و صف و مضا و مضاف الیه در دستور زبان فارسی دری بر عکس شده ینی در زبان پارسی پهلوی مثل انگلیسی به کار میرفته برای مثال جوراب قرمز. اگر به خوایم همین ترکیبو بدون ترجمه به قواعد دستور زبان پهلوی بنویسیم میشه : قرمز جوراب. که این قاعده هنوز در گیلکی پا بر جاست که میشه سورخهِ (قرمز) گُوره( جوراب).
2-لغات به جا مونده در زبان گیلکی اصیل تر از زبان دری هست. برای مثال واژه ی زیر در گیلکی جیر گفته میشه که شکل کهن تر اون در زبان پارسی پهلوی و باستانه.
3- افعال به جا مونده در زبان گیلکی هم همین طور هست. فعل گفتن در پارسی باستان میشه گوبَتَه و(Gubatav) که در گیلکی میشه بوگوتن که نزدیک تر بودن این لغت به شکل باستانش در گیلکی ملموس تره.
4- صرف افعال در زبان گیلکی گستردگی بیشتری از فارسی نو داره. که این مورد خودش گویشی از فارسی بودن گیلکی رو زیر سوال میبره چطور میشه گیلکی گویشی از فارسی باشه ولی صرف فعل های بیشتری داشته باشه. برای مثال بوشو(رفته) دنم(دارم) که میشه رفته دارم ، در مواقعی که شخص میخواد بگه من تا به حال به جایی رفته ام از این فعل استفاده میکنه. مو تهرونِ بوشو دنم. من ته به حال به تهران رفته ام. که این فعل به ناچار در فارسی رفته ام ترجمه میشه چرا که در فارسی رفته دارم بی معنا هست.
گیلکی گویشی از پارسی باستان یا پهلوی هست و چون این زبان ها منسوخ شده خودش به تنهایی زبان محسوب میشه نه گویش و زیر مجموعه ی زبانی که از خودش جدیدتر و جوان تر باشه!!.

موضوعات: گیلکی زووˇن , گیله گب , ,

[ جمعه 17 بهمن 1393

] [ 15:52 ] [ دهیوپت(ع.ر) ] [ بازديد : 3851 ] [ نظرات () ]

آیین نگارش گیلکی